همه چیز درباره قهوه یمن
راهنمای کامل خرید قهوه یمن: تاریخچه، مناطق قهوه خیز، انواع طعم ها
قهوه در کشور یمن سابقه ای منحصر به فرد و نمادین دارد. در دوران باستان، راهبان سوفری از آن برای کمک به اعمال مذهبی خود استفاده می کردند. در طول دوره اوج صادرات، تولیدکنندگان قهوه یمن از شتر برای عبور از کشور استفاده می‌کردند و دانه‌های خود را به بندر موخا می‌بردند و در آنجا به سایر نقاط جهان ارسال می کردند. آیا این واقعیت که اسم بندر موخا بسیار شبیه نوشیدنی قهوه محبوب، موکا است، تصادفی است؟ شاید. یا شاید، اشاره به یکی از تأثیرگذارترین کشورها در کشت اولیه قهوه باشد.
کشور یمن
یمن با نام رسمی جمهوری یمن، کشوری در جنوب شبه جزیره عربستان و انتهای آسیای غربی است. این کشور با ۵۲۷٬۹۷۰ کیلومتر مربع (۲۰۳٬۸۵۰ مایل مربع)، دومین کشور مستقل عربی در شبه جزیره است. خط ساحلی آن حدود ۲٬۰۰۰ کیلومتر (۱٬۲۰۰ مایل) امتداد دارد. قانون اساسی یمن، پایتخت کشور را شهر صنعا تعیین کرده اما این شهر از سال ۲۰۱۵ تحت اشغال شورشیان حوثی قرار داشته و دولت یمن شهر عدن را به‌عنوان پایتخت موقت انتخاب کرده‌است.
در دوران باستان، یمن محل زندگی سبائی‌ها بود، حاکمیتی تجاری که مرزهایش از اتیوپی تا اریتره امروزی می‌رسید. در سال ۲۷۵ م، بعداً پادشاهی حمیر تحت تأثیر یهودیان گرفت. مسیحیت در قرن چهارم سر رسید. اسلام به سرعت در قرن هفتم گسترش یافت و نیروهای یمنی در فتوحات اولیه اسلامی بسیار نقش حیاتی داشتند. چندین سلسله در سده‌های ۹ تا ۱۶ پدیدار شدند، مانند سلسله رسولی. این کشور در سالهای ۱۸۰۰ بین امپراتوریهای عثمانی و انگلیس تقسیم شد. پادشاهی زیدی متوکلی یمن پس از جنگ جهانی اول و قبل از ایجاد جمهوری عربی یمن در سال ۱۹۶۲ تأسیس گردید. یمن جنوبی تا سال ۱۹۶۷ به عنوان نگهبان عدن، تحت الحمایه انگلیس بود و پس از آن تاریخ ابتدا به عنوان یک کشور مستقل و بعدتر به یک کشور مارکسیستی بدل گشت. نهایتاً دو کشور یمن با هم متحد شدند و در سال ۱۹۹۰ جمهوری جدید یمن را تشکیل دادند. رئیس‌جمهور علی عبدالله صالح اولین رئیس‌جمهوری کشور تا زمان استعفا در سال ۲۰۱۲ و در پی بهار عربی بود.
تاریخچه قهوه یمن
وقتی به منشا و تاریخچه قهوه فکر می کنیم، یمن کشوری نیست که به ذهنمان خطور کند. با این حال، قهوه نقش مهمی در فرهنگ یمن دارد. گفته می شود که گیاه قهوه از اتیوپی سرچشمه گرفته است، اما نوشیدنی قهوه به شکل امروزی در یمن آغاز شد. به این دلیل که اولین بار قهوه به عنوان نوشیدنی در سال 1450 در یمن غربی توسط جمعیتی از راهبان صوفی عرفانی یمنی استفاده شد. آنها از این نوشیدنی برای کمک به بیدار ماندن و هوشیاری در طول مدیتیشن شبانه استفاده می کردند. با گذشت سالها، مردم یمن شروع به واردات بیشتر قهوه از اتیوپی کردند و شروع به کاشت آن کردند. بعدها فرهنگ نوشیدن قهوه در سراسر جهان گسترش یافت و یمن تولید قهوه خود را افزایش داد. در طول قرون هفدهم و هجدهم، اکثریت جمعیت یمن به دلیل رونق مصرف، کشاورزی قهوه را آغاز کردند. در اوایل دهه 1700، تقریباً کل درآمد یمن از صادرات قهوه بود. همچنین درصد زیادی از عرضه قهوه جهان از یمن بود. هنگامی که آنها شروع به استفاده از بندر دریای سرخ خود، موخا کردند، دانه های قهوه ای که در آن بندر مبادله می شد، نام موکا را به خود اختصاص داد. این روزها از موکا برای اشاره به قهوه همراه با شکلات استفاده می شود. آنها عمدتاً از بندر موخا برای تجارت با مردم اندونزی استفاده می کردند. زمین، محیط و آب و هوای بی نظیر و ایده آل این کشور، تولید بهترین دانه های قهوه در جهان را برای آن ها ممکن ساخته است. پس از کاشت قهوه توسط اندونزیایی ها در جاوه، یمن اهمیت خود را در صنعت قهوه از دست داد، اما درصد زیادی از قهوه جهان هنوز از یمن تهیه می شود.
کشت و فرآوری قهوه یمن
تا به امروز، یمن توانسته است فرآیندهای کشاورزی و کاری را که در زمانی تولیدکننده اصلی قهوه بودند، حفظ کرده و بهتر کند. قهوه در مزارع کوچک خانواده کاشته می شود و بدون افزودن مواد شیمیایی رشد می کند. پس از مدتی شروع به تولید میوه هایی می کنند که به گیلاس معروف است. پس از رسیدن و قرمز شدن، آنها را به صورت دستی می چینند و کشاورزان طی فرآیندی شناور، گیلاس های خوب و بد را از هم جدا می کنند. سپس گیلاس ها خوب در آفتاب خشک می شوند و دانه ها قهوه هنوز داخل آن هستند، فرآیندی که می تواند بین 16 تا 22 روز طول بکشد. آنها یا بر روی تخته سنگ های مرتفع یا پشت بام خانه های کشاورز پخش می شوند. پس از خشک شدن گیلاس، کشاورزان راحت تر می توانند دانه را از پوسته های سفت جدا کنند. پس از برداشتن پوسته ها، چیزی که باقی می ماند یک دانه معیوب و بد فرم است که مشخصه دانه های قهوه یمن است. سپس دانه ها را با سنگ آسیاب که بیشتر توسط شتر یا الاغ می چرخانند آسیاب می کنند. گاهی اوقات از موتورهای بنزینی کوچک برای چرخاندن آسیاب ها استفاده می شود، اما حتی در آن زمان نیز خروجی کار با دست تولید می شود. فقط دانه های قهوه با طعم غنی و قدیمی تر صادر می شوند زیرا قیمت های بالاتری دارند. بیشتر قهوه یمن در ارتفاعات 1800 تا 2700 متری از سطح دریا کشت می شود. این به کوچکی دانه‌های قهوه کمک می‌کند، اما آنها را فشرده‌تر می‌کند. فرآیندهای برداشت و خشک کردن قهوه یمن با دمای بالا و شرایط خشکسالی در این کشورها کمک می کند. فرآیند خشک کردن طبیعی و این واقعیت که در طول رشد گیاهان از مواد شیمیایی استفاده نمی شود، باعث شده دانه های قهوه عطر متمایز و طعم غنی خود را دریافت کنند. گفته می‌شود قهوه یمن وقتی به تنهایی سرو می‌شود، عطر ادویه‌ای دارد و آثاری از شکلات کم رنگ نیز دارد. برخی دوست دارند آن را ترکیبی از شکلات، دارچین و خرما توصیف کنند. از آنجایی که تنها حدود 4 درصد از یمن شرایط کشت قهوه را دارد، تولید اندک آن به بسیاری از برندهای تقلبی قهوه یمن در بازار کمک کرده است. همین کمیاب بودن، منحصر به فرد بودن طعم و بو و روش تولید قهوه یمن آن را بسیار گران کرده است.
انواع و مناطق قهوه یمن و طعم های آن
انواع مختلفی از قهوه یمن وجود دارد که هر کدام در مکان های مختلفی کشت می شوند و هر کدام ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند.
- قهوه حرازی: این نوع قهوه در ارتفاعات 3000 تا 4500 متری از سطح دریا کشت می شود. در کوه های منطقه حراز در غرب صنعا رشد می کند. قهوه حرازی یکی از شناخته شده ترین انواع قهوه یمن است و بیشترین استفاده را در سطح جهانی دارد. برای تهیه قهوه سرد یا فیلتر مناسب است. طعم تند و آجیلی با بوی انگور، سیتریک و ادویه دارد. قهوه حرازی بالاترین امتیاز را در بین سایر انواع قهوه یمن دارد. همچنین دارای اسید سیتریک و فسفریک استیک و قوی است.
- قهوه پیبری: این گیاه همچنین در منطقه حراز، در غرب صنعا، در ارتفاعات بیش از 3000 متر از سطح دریا رشد می کند. قهوه پیبری 5 درصد از کل قهوه تولید شده یمن را تشکیل می دهد و دانه های آن گرد هستند تا صاف. طعم های آجیلی، تند و شکلاتی با رایحه های آجیلی، تند، سیتریک و شکلات تلخ را نشان می دهد. در دهان حالت ابریشمی دارد و دارای اسید سیتریک، مالیک و استیک شیرین و پیچیده است.
- قهوه اسماعیلی: این گیاه در منطقه بنی اسماعیل در ارتفاعات 2000 تا 2900 متری از سطح دریا می روید. مشخصه آن دانه های کوچکتر و سبکتر آن است که شکلی گرد دارد. سبک بودن دانه ها آن را برای تهیه قهوه اسپرسو عالی می کند. بوی شکلات، لیمو و فندق، با طعم میوه ای و رویبوس.
- قهوه ماتاری: این گیاه در کوه های بنی مطار در ارتفاعات 2500 تا 3000 متری از سطح دریا می روید. این قهوه با وجود اینکه یک نوع قهوه لطیف است، دارای بوی قوی، منحصر به فرد، پیچیده، تند، سیتریک و عسلی است که به راحتی قابل تشخیص است. این قهوه اسیدی ترین و پیچیده ترین قهوه یمن با قوی ترین عطر است. طعم تند و آبدار در دهان دارد.
-
قهوه اوتمای: قهوه Utmai در کوه‌های ذخیره‌گاه طبیعی Automah در ارتفاعات 1700 تا 2300 متری از سطح دریا کشت می‌شود. از قهوه حرازی و ماتاری کمی قوی تر است. دانه ی گردتر با بدنه عالی دارد. همچنین اسیدی است. دارای رایحه های سیتریک، آجیلی و تافی با طعم بادام زمینی و فندق است.
-
قهوه حفاشی: قهوه حفاشی در کوه های اطراف منطقه المحویت کشت می شود. این قهوه زیباترین و نفیس ترین قهوه یمن به حساب می آید و با ترکیب درختان میوه و گونه های اطراف آن مشخص می شود. دارای رایحه های عسلی، آجیلی، میوه ای، مرکباتی و تند با طعمی تند و میوه ای است.
جمع بندی
در فرهنگ سنتی قهوه، یمنی ها به طعم شکلات معروف هستند. گفته می‌شود که این تمایل باعث شده که برخی نوشیدنی‌ها را با استفاده از نام رایجی که تا اواسط قرن بیستم برای قهوه‌های یمن به کار می‌رفت، نوشیدنی‌های متشکل از قهوه و شکلات را «موکا» بنامند.
مطالب مرتبط:
